Sinds 1 januari van dit jaar moeten sociale huurders die kunnen werken zich verplicht inschrijven bij de VDAB. Op de in totaal 164500 gecontroleerde sociale huurders bleek het arbeidspotentieel groot: 33.000 huurders zijn arbeidsgeschikt en hebben nu nog geen job. Bij een eerste evaluatie in april 2023 bleek dat 18.700 sociale huurders nog niet in orde waren met de verplichting om zich in te schrijven. Na een herinnering verstuurd door de woonmaatschappijen, stelden 4.299 bijkomende huurders zich ondertussen in regel.

Minister Matthias Diependaele van wonen analyseert de cijfers: "Als overheid hadden wij nog geen zicht op de al dan niet inschrijvingen bij de VDAB. De verplichting is nog geen jaar oud, maar de eerste resultaten zijn alvast opmerkelijk. In april 2023 waren 14.650 huurders reeds ingeschreven bij de VDAB, een deel daarvan deed dat na onze verplichting, maar 18.700 huurders, of bijna 60 % van het extra arbeidspotentieel bij de sociale huurders, waren nog niet in orde met onze verplichting. Sociale woningen moeten er zijn voor de Vlamingen die te weinig middelen hebben om zelf in eigen huisvesting te voorzien. De Vlaming is graag sociaal, maar verwacht ook dat zijn of haar solidariteit terecht komt bij degene die het nodig heeft en er recht op heeft. Het is dan ook evident dat we er als overheid maximaal op inzetten om wie kan werken ook daartoe aan te zetten. We moeten proberen zoveel mogelijk huurders te activeren en daardoor te emanciperen: een sociale woning moet een springplank zijn om op de eigen benen te staan."

Alle sociale huurders die niet werken maar wel arbeidspotentieel hebben, moeten sinds 1 januari 2023 verplicht ingeschreven zijn bij de VDAB. Het gaat over de hoofdhuurder en, indien van toepassing, zijn of haar inwonende partner. Wie niet werkt en jonger is dan 65 jaar en geen andere arbeidsonbekwaamheid heeft, dient zich in te schrijven. Wie een leefloon krijgt wordt hierin reeds begeleid door het OCMW, wie een erkende handicap heeft valt niet onder deze verplichting. Tot en met 31 maart 2023 kregen huurders de tijd om zich in regel te stellen. De woonmaatschappijen controleren of de huurder aan deze verplichting voldoet.

Uit een bevraging van Wonen in Vlaanderen blijkt dat ondertussen 88,5% van alle sociale huurders zijn gecontroleerd. Van die 164.501 gecontroleerde huurders is 89% in orde met deze verplichting. De huurders in kwestie zijn aan het werk (28%), ingeschreven bij de VDAB (9%), ouder dan 65 jaar (35%), arbeidsongeschikt (14%) of ontvangen een leefloon (3%).

Matthias Diependaele: "Wie een sociale woning huurt, heeft heel wat rechten, maar ook een aantal plichten. Je moet je sociale woning effectief zelf bewonen, je mag geen eigendom hebben in buiten- of binnenland, je moet je gedragen als een goede huurder, we verwachten een bepaalde kennis van het Nederlands, je moet ingeschreven zijn in de VDAB … We stellen jammer genoeg vast dat niet alle huurders zich aan hun plichten houden. Ik roep dan ook onze woonmaatschappijen op om werk te blijven maken van hun controles, het is niet meer dan logisch dat we optreden tegen wie de regels niet volgt."